روانشناسي كودك و بچه ها در تمامي سنين

در قدم اول بايد به اين سوال پاسخ داد كه رشته روانشناسي كودك چيست و چه اهدافي دارد؟
رشته روانشناسي كودك بر روي ذهن و رفتار از زمان رشد تا بلوغ تمركز دارد.
روانشناسي كودك نه تنها بر روي رشد جسماني كودكان تمركز دارد بلكه به بررسي دقيق جنبه هاي رواني، ذهني، احساسي و رشد اجتماعي آنها هم دقت دارد.
محدوده مطالعه موضوعات روانشناسي كودك شامل مهارت هاي حركتي، پيشرفت شناختي، مهارت هاي زباني، تغييرات اجتماعي و رشد احساسي مي باشد.
رشته روانشناسي كودك يكي از ده ها شاخه رشته روانشناسي و يكي از موضوعاتي است كه اغلب مورد بررسي و تحقيق قرار مي گيرد.
اين رشته علم روانشناسي در حقيقت به ذهن و رفتار هاي كودكان از ابتداي تولد تا بزرگسالي تمركز دارد.
رشته روانشناسي كودك نه تنها بر روي رشد فيزيكي كودكان، بلكه بر روي رشد ذهني، احساسي و رشد اجتماعي آن ها نيز متمركز شده است
از لحاظ تاريخي، يك كودك، نسخه ي كوچك فرد بزرگسال مي باشد.
روانشناس نامي ژان پياژه مي گفت كه:
كودكان متفاوت از بزرگسالان تفكر مي كنند
امروزه، روانشناسان متوجه شده اند كه روانشناسي كودك بسيار منحصر به فرد و پيچيده است و استفاده از نكات روانشناسي كودكان تاثير زيادي بر آينده فرزندان ما دارد.
اما از نظر رويكرد هاي منحصر به فرد، رشته روانشناسي كودك هنوز جاي پيشرفت زيادي دارد.
كاربرد روانشناسي كودك چيست؟ استفاده از روانشناسي كودكانرشته روانشناسي كودكرشته روانشناسي كودك دو كاربر مهم دارد.
تربيت متخصص روانشناسافراد متخصصي به نام روانشناس كودك را پرورش ميدهد كه تمام تمركز آنها براي موضوعات روحي رواني كودكان است.
آنها با مطالعه و بررسي رفتار بچه ها به دستاوردهاي جديدي ميرسند كه در نهايت سطح زندگي بچه ها را افزايش مي دهد.
كاربرد عمومي روانشناسي كودك رشته روانشناسي كودك دانش مورد نياز والدين بمنظور تربيت فرزنداني سالم از بعد رواني را فراهم مي كند.
اين نكات روانشناسي كودك به زباني ساده تر بيان شده اند و مواردي كاربردي را شامل مي شوند كه قابل اجرا باشند.
پايگاه هاي اينترنتي مانند سايت هاي معتبر روانشناسي يكي از بسترهاي دستيابي به نكات روانشناسي كودكان مي باشند.
در صورت نياز ميتوانيد به بخش مقالات كودكان در سايت روانشناسي ويكي روان مراجعه كنيد.
اهميت روانشناسي كودك چيست؟راه هاي اخلاق خوب داشتن به كودكاناهميت روانشناسي كودك در ايجاد محيط ذهني آرام براي كودكان خود را نشان مي دهد.
جلوگيري از انواع افسردگي كودكان و ديگر اختلالات روحي رواني يكي از اقدامات روانشناسي كودكان است.
اگر والدين بتوانند هم مسير با رشته روانشناسي كودك قرار بگيرند و از نكات آن استفاده كنند، مي توانند آينده فردي فرزندان خود را تضمين كنند. چرا كه بسيار از اختلالات رواني شديد در دوران بزرگسالي ريشه در دوران كودكي فرزندان ما دارند
با اين حال متخصصان نيز در پاسخ به برخي سوالاتي كه در مورد تعريف روانشناسي كودك وجود دارد اتفاق نظر ندارند.
مثلا آيا تجارب اوليه يك كودك از تجارب بعدي او مهم تر هستند يا خير و يا ذات آدمي مهم تر است يا تربيت و پررش او؟
از آنجايي كه كودكي نقش بسيار مهمي را در ادامه ي زندگي ايفا مي كند، جاي تعجب ندارد كه اين موضوع در روانشناسي، جامعه شناسي و آموزش نيز نقش دارد.
متخصصان نه تنها بر روي تاثيراتي كه بر روي رشد كودك اثر دارند تمركز مي كنند بلكه فاكتور هاي مختلفي كه ممكن است باعث بروز مشكلات رواني شوند را نيز بررسي مي كنند.
حتما بخوانيدروانشناسي چيستاعتماد به نفس، محيط مدرسه، پدر و مادر، فشار هاي اجتماعي و … به طرز چشمگيري براي روانشناسان كودك بسيار اهميت دارند.
علت اين است كه رشد و سلامتي ذهني كودك براي آن ها بسيار مهم است.
ملزومات درك تعريف كودك در روانشناسي
پدر و مادران معمولا مي توانند توانايي و مهارت هاي فرزندان شان را تعريف و تفسير كنند.
از نكات روانشناسي كودكان اين است كه اگر شما فرزند خود را درك نكنيد، ممكن است در درك توانايي يا عدم توانايي او اشتباه قضاوت كنيد.
گاهي اوقات اين سوء تفاهمات بي ضرر هستند، اما در اغلب موارد چنين نيست.
نقش پدر و مادر در روانشناسي كودك بسيار اهميت دارد
عدم آگاهي از وضعيت رشد كودك مي تواند باعث تشخيص اشتباه توانايي هاي او و در نهايت تصميم گيري اشتباه شود.
يكي از بررسي هاي كه توسط دكتر برندا وولينگ- مدير و استاد پژوهشي دانشگاه ميشيگان انجام شده است، نشان داده است كه:
كودكان به طرز عجيبي از مدت زماني كه پدر و مادرشان براي رشد آن ها وقت مي گذارند متاثر هستند
بنابراين، اهميت بسيار دارد كه پدر و مادران در مورد رشد و روانشناسي كوكان آموزش ببينند تا بتوانند احساسات و رشد ذهني شان را در نهايت حالت ممكن نگه دارند.
زمينه هاي مختلف روانشناسي كودك چيستعدم مشاركت پدرهنگامي كه سخن از رشد مي شود، اولين مسئله اي كه به ذهن شما مي رسد چيست؟
اگر مانند اكثريت مردم باشيد، ابتدا به فكر فاكتور هاي دروني كه بر روي چگونگي رشد كودك تاثير مي گذارند، مي افتيد – مانند ژنتيك و ويژگي هاي شخصيتي.
اما رشد، شامل فاكتور هاي مختلف ديگر نيز مي باشد.
مثلا فاكتور هاي محيطي همچون روابط اجتماعي و آن فرهنگي كه در آن زندگي مي كنيم، نقش بسيار مهمي را در رشد كوك ايفا مي كنند.
اما بخش هاي اصلي در رشته روانشناسي كودك عبارتند از:
۱- توسعه كودكاندر رشته روانشناسي كودك توسعه كودكان خود به سه بخش ديگر تقسيم مي شود:
توسعه فيزيكيتوسعه روان شناختيتوسعه اجتماعي۲- نقاط عطف كودكاننقاط عطف يا همان مراحل مهم زندگي از مهم ترين نقاطي هستند كه روانشناسان در كودكان آنها را اندازه گيري و مطالعه مي كنند.
بر اساس اين نقاط عطف آنها مي توانند نحوه رشد و نمو كودكان را اندازه گيري كنند.
۳- رفتار شناسي در روانشناسي كودكرفتار كودكان مي تواند در طي زمان بسته به شرايطي كه در آن قرار دارند فرق كند به نوعي كه رفتارهاي عجيبي از آنها سر بزنيد.
يكي از كارهاي روانشناسي كودكان اين است كه اين رفتارها ره به خوبي ريشه يابي و علت سنجي كند.
۴- احساس شناسي كودكاندقيقا مانند رفتار شناسي، در احساس شناسي هم روانشناسي كودك به علت سنجي دقيق هر احساسي است كه كودكان از خود بروز مي دهند.
يادتان باشد رفتارهاي ما در نتيجه احساساتي است كه داريد پس اين دو مورد از هم جدا نيستند.
۵- جامعه شناسي كودكانشايد اين كلمه كمي عجيب به نظر برسد اما شناخت رفتارهاي كودكان در جامعه مربوط به جامعه شناسي آنها مي شود و اطلاعات بسيار دقيقي در اختيار روانشناسان فعال در روانشناسي كودكان قرار مي دهد.
برخي از مهم ترين مفاهيمي كه در بحث ارزيابي و آناليز روانشناسي رشد بايد در نظر داشته باشيم شامل:
محيط اجتماعي از مهم ترين نكات روانشناسي كودكان استبهانه مي گيردروابطي كه ما با ديگران داريم بر روي افكار، يادگيري و رشد كودك تاثير بسيار زيادي دارند.
خانواده، مدرسه، گروه هاي دوستانه همه و همه بر روي رشد اجتماعي كودك مان تاثير زيادي خواهند داشت.
نقش محيط فرهنگي در روانشناسي بچه هافرهنگي كه كودك در آن زندگي مي كند، در بردارنده ارزش ها، رسوم، باور ها و روش هاي زندگي خاصي مي باشند كه در تمام طول عمر بر روي رشد كودك تاثير دارند.
فرهنگ حتي بر روي چگونگي رفتار كودك با پدر و مادر، نوع آموزشي كه مي بيند و نوع مراقبتي كه از او مي شود نيز تاثير دارد.
زمينه اجتماعي-اقتصادي در روانشناسي بچه هابيماري وسواسسطح اجتماعي كه كودك در آن زندگي مي كند نيز در رشد وي تاثير دارد.
وضعيت اجتماعي – اقتصادي بر اساس فاكتور هاي مختلف ديگري نيز بنا شده اند.
مانند ميزان تحصيلات خانواده و حتي افراد آن جامعه، وضعيت درآمد، شغل و وضعيت زندگي مردم.
كودكاني كه در شرايط اجتماعي اقتصادي بهتري بزرگ مي شوند، شانس موفقيت بهتر و بالاتري دارند
اما كودكاني كه در خانواده هاي فقير و ناتوان بزرگ مي شوند و به خدمات سلامتي و پزشكي، مواد غذايي مناسب، و آموزش دسترسي كمتري دارند، متعاقبا شانس كمتري براي دستيابي به راه هاي رسيدن به موفقيت خواهند داشت.
اين فاكتور ها در روانشناسي كودك تاثير بسيار زيادي دارند.
به ياد داشته باشيد كه اين ۳ فاكتور با يكديگر در تعامل نيز مي باشند.
مثلا اگر يك كودك شرايط اجتماعي و اقتصادي بدي داشته باشد، با غني سازي فرهنگ و اجتماعي كه در آن زندگي مي كند مي توان شانس موفقيت او را افزايش داد.
مهم ترين نكات روانشناسي كودك چيستمشاور-روانشناس-كودكخب سوال اين است كه چه چيزهاي مهمي كه بايد در نظر بگيريم؟؟؟
روانشناسي بچه ها شامل موضوعات و فاكتور هاي بسيار گوناگوني مي باشد، از تاثير ژنتيك بر رفتار او گرفته تا فشارهاي اجتماعي وارد شده بر روي رشد.
از جمله موارد و فاكتور هايي كه در روانشناسي كودك (روانشناسي بچه ها) ضروري هستند شامل:
ژنتيكتاثيرات محيطيرشد والدينرشد اجتماعيرشد شخصيتزباننقش هاي جنسيتيرشد شناختيرشد جنسيروانشناسي كودك ممكن است براي كمك به بچه ها در مشكلات مربوط به رشد در زمينه هاي مختلف خيلي تخصصي باشد و فرد شايد به روانشناسي عمومي تري نياز پيدا كند
در هر دو شرايط، متخصصان به شيوه هاي مخصوص خود با كودكان برخورد مي كنند.
براي مثال روانشناسي كودك مي تواند به شيوه هاي مراقبت از كودك و نتيجه ي عالي آن، و يا با صحبت و تمرين با كودك به رشد آن ها كمك كند.
نكاتي براي درك بهتر روانشناسي كودكرفتار دلبستگيژان پياژه كه خود يك روانشناس كودك بود در مورد يكي از نكات روانشناسي كودكان مي گويد:
از نظر اخلاقي، كودك چه خوب رشد كند و چه بد، اين به سرنوشتش بستگي دارد
وظيفه ي پدر و مادري چيزي بيشتر از فراهم كردن وسايل آسايش و آرامش كودكان است.
راحتي و آسايش بايد در مورد احساسات، احساس امنيت و… نيز ايجاد شود.
در اينجا به برخي از نكات مهم در رشته روانشناسي كودك اشاره مي كنيم كه به درك بهتر او كمك مي كنند:
مشاهده كردن، كليد اساسي در روانشناسي بچه ها استفرزندان خوديكي از ساده ترين و در عين حال مهم ترين روش ها براي درك روانشناسي كودك، مشاهده است.
به چيز هايي كه بچه هايتان مي گويند و انجام مي دهند توجه و علاقه نشان دهيد اين يكي از راه هاي مطمئن در كم كردن استرس بچه ها است.
بر اساس نكات روانشناسي كودك به عنوان والد بايد رفتارها، حركات، حرف ها، علايق و عادات غذايي، خواب و بازي هايشان را به دقت مشاهده كنيد
هميشه در ذهن داشته باشيد كه بچه ي شما منحصر به فرد است و شخصيت خاص خود را دارد.
پس از نكات روانشناسي كودكان اين است كه ، از مقايسه كردن او با بچه هاي ديگر خودداري كنيد.
زيرا اين كار نه تنها به او استرس وارد مي كند، بلكه باعث كوچك شدن او مي شود.
حتما بخوانيدروانشناسي اجتماعياز خود سوالاتي بپرسيد كه براي درك روانشناسي كودك به شما كمك مي كنند؛ مانند:
كودك من چه كاري را بيشتر از همه چيز دوست دارد؟اگر كودك من كاري كه دوست ندارد را انجام دهد، چه رفتاري از خود نشان مي دهد؟ مثلا اگر سبزيجاتي كه دوست ندارد بخورد، زود بخوابد و يا تكاليفش را انجام دهد.كودك من تا چه اندازه اجتماعي است؟ آيا دوست دارد چيز هاي جديد را امتحان كند؟چقدر طول مي كشد تا كودك من خود را با شرايط و موقعيت جديد وقف دهد؟ آيا او توانايي انطباق را دارد؟در حين پاسخ دادن به اين سوالات، از قضاوت كردن اجتناب كنيد.
فقط او را مشاهده كنيد تا آگاهي تان در مورد روانشناسي كودك بالا تر برود.
زمان مفيدي را صرف كودك تان كنيدالگوهاي دلبستگيامروزه پدر و مادرها معمولا خيلي زياد درگير كارهاي منزل و محيط كار هستند و ناخواسته از بارزترين نكات روانشناسي كودكان هم غافل مي شوند.
پدر و مادر هايي كه چند شغل دارند، اغلب بسيار مشغول مي باشند و كار هاي زيادي براي انجام دادن دارند.
اما بايد بدانند كه يكي از مهم ترين كارها، توجه به فرزندشان است.
اگر با اين همه كاري كه داريد، وقتي براي فرزند خود نمي گذاريد، بايد بگوييم كه اشتباه مي كنيد و اكنون زمان تغيير است.
اگر مي خواهيد فرزند تان را به خوبي درك كنيد، بايد برايش وقت كافي بگذاريد
وقتي كه بر روي ميز شام، رساندن و بازگرداندنش از مدرسه براي او صرف مي كنيد، كافي نيست.
شما بايد زماني را براي صحبت و بازي و در حقيقت براي درك رواني او نيز در نظر بگيريد.
صحبت كردن با كودك باعث مي شود تا از اتفاقاتي كه در زندگي و مدرسه و حتي خانه براي او مي افتد مطلع شويد.
ببينيد چه موسيقي يا برنامه ي تلويزيوني را دوست دارد و نسبت به كارها و علايق او واكنش نشان دهيد.
در روانشناسي بچه ها صرف زمان كافي صرفا به معني اين نيست كه با هم صحبت كنيد و يا كاري انجام دهيد.
گاهي تنها با نشستن در كنار هم و نگاه كردن نيز مي توانيد به ويژگي هاي يكديگر پي ببريد.
همانطور كه در بالا به اين پرسش پاسخ داديم كه تعريف روانشناسي كودك چيست ، بايد گفت اين شاخه از علم روانشناسي به مطالعه و بررسي تمام موضوعات روحي رواني مربوط به بچه ها مي پردازد كه نتيجه نهايي آن ايجاد آرامش و آسايش فكري براي فرزندان ماست