بسياري از ما روزهاي كاريمان را در فضاهاي بسته، زير نور چراغ هاي مهتابي و در برابر كامپيوترها سپري مي كنيم، بعد از آن به خانه مي رويم و زير نور صفحه ي تلويزيون، به خيال خود ذهن و جسم‌مان را استراحت مي‌دهيم. كارهاي روزمره شهري فرساينده هستند. آنچه را كه اين محيط‌هاي مصنوعي از انسان مي‌گيرند، طبيعت به او باز مي‌گرداند.
طبيعت گردي، توصيه‌ي پزشكان و روانشناسان
تحقيقات بيان مي كند گردش و تعامل با طبيعت براي جسم و روان انسان ضروري است. از اين‌رو پزشكان و روانشناسان به اختصاص دادن ساعاتي از برنامه خود را به طبيعت گردي به طور مستمر بسيار تاكيد دارند.
سلامت جسم لازمه‌ي داشتن ذهني سالم
همه‌ي ما مي‌دانيم جسم سالم لازمه‌ي داشتن ذهن فعال و روان آرام است. طبيعت با اثرات بي‌نظيري كه بر جسم و بدن ما دارد، ما را به ذهني سالم، فعال و روحيه‌اي با آرامش و با نشاط مي‌رساند.
- طبيعت گردي و استحكام استخوان ها
طبيعت نور آفتاب و فوايد بي‌نظيرش را به جسم شما هديه مي‌كند. نور آفتاب از منابع مهم براي تامين ويتامين D بدن است. با تابش نو خورشيد، بدن قادر به ساخت ويتامين D شده و مي‌تواند كلسيم مورد نياز را جذب كند.
اندكي در زندگي روزمره خود دقيق شويد. در طول روز چقدر در معرض نور خورشيد هستيد؟ آيا تمام طول روز خود را در منزل يا محيط بسته محل كار مي گذرانيد؟ اگر پاسخ شما به اين سوال “بله” است احتمالا بدن شما در معرض كمبود ويتامين دي قرار دارد.
گردش و تفريح در طبيعت از ساده ترين روش هاي جذب نور آفتاب و به دنبال آن ويتامين دي بوده و منتج به استحكام استخوان ها مي شود. ويتامين دي علاوه بر استحكام استخوان ها از بروز سرطان هاي مختلف نيز جلوگيري مي كند و احتمال ابتلا به بيماري ام اس كه يك بيماري خود ايمني است را با افزايش ايمني بدن به شدت كاهش مي دهد.
- طبيعت گردي تضميني براي سلامت قلب
همه‌ي ما لذت نفس كشيدن در ميان گياهان را درك كرده‌ايم. تنفس در هوايي تميز عملكرد جسم را بهبود بخشيده و شما را در داشتن بدني سالم ياري مي‌كند. تناسب ضربان قلب با اندازه گيري اكسيژن عبوري از مفاصل در طول فعاليت ورزشي سنجيده ميشود.
تناسب و سلامت ضربان قلب اهميت زيادي در قدرت بدني دارد. طبيعت گردي ورزشي مناسب براي تناسب ضربان قلب است. با فعاليت و تحرك بيشتر نيرو و استقامت بدن بيشتر خواهد شد كه نشانه بهبود سلامت ضربان قلب است.
فوايد طبيعت گردي براي جسم و روح
- بهبود خواب با گردش در طبيعت
تمام انواع فعاليت‌هاي ورزشي تاثير مثبتي در كيفيت خواب دارند. تحرك باعث خواب زودتر و بيدار شدن با حس شادابي بيشتر ميشود. طبيعت گردي نياز به انرژي زيادي دارد كه باعث آماده شدن بدن براي خواب در شب ميشود. خواب خوب در شب باعث شادابي بيشتر در طول روز ميشود. بهبود خواب از طريق فعاليت ورزشي نيازمند حداقل ۱۵۰ دقيقه فعاليت در طول هفته است.
تاثير طبيعت گردي بر ذهن
مغز شما براي سالم ماندن به مكمل‌هاي گران‌قيمت يا سوپرفودهاي مُد روز نياز ندارد. تحقيقات نشان مي‌دهند كه طبيعت گردي مغزتان را تقويت كرده و سلامت آن را تضمين مي‌كند. به نظر متخصصان بهداشت روان. طبيعت گردي مزاياي عاطفي.ذهني و شناختي دارد.مزايايي كه البته هزينه زيادي براي ما ندارد.كافي است براي گردش در طبيعت برنامه ريزي كنيم.
- كاهش تنش‌هاي فردي با طبيعت گردي
طبيعت گردي موجب كاهش سطح تنش در فرد و در نتيجه كاهش ميزان بيماري هايي نظير افسردگي ميشود. همچنين ارتباط با طبيعت ميتواني تاب آوري و عزت نفس فرد و حتي در مواردي ارتباطات اجتماعي او را ارتقا دهد.
اسكن‌هاي مغزي نشان مي‌دهند كه يك مغز حاضر در طبيعت فعاليت بيشتري در مناطقي كه مرتبط با ثبات، حس همدلي با ديگران، و عشق هستند را نشان ميدهد. و بر عكس، مغزي كه در مناطق شهري گير افتاده از خود فعاليت‌هايي مشابه با ترس و استرس را بروز ميدهد.
افرادي كه با خروج از مناطق شهري به دل طبيعت مي‌روند و در معرض تماشاي مناظر طبيعي قرار مي‌گيرند، آرامش بيشتري داشته و با نشاط تر هستند؛ طوري كه تمام آجرهاي سلامت رواني‌شان به خوبي چيده شده‌اند و با رويكردي مثبت به زندگي واكنش نشان مي‌دهند.
همان‌طور كه غذا و آب سازوكار بدن را ترميم مي‌كنند، حضور در طبيعت و جنگل‌ها و مناطق دست‌نخورده نيز عملكرد رواني انسان را بازيابي مي‌كند. كارهاي روزمره شهري فرساينده هستند. آنچه را كه اين محيط‌هاي مصنوعي از انسان مي‌گيرند، طبيعت به او باز مي‌گرداند.
- آزادي از قيدِ تعلق داشتن به چيزي يا جايي
ذهن شما نياز دارد براي چند روز يا چند ساعت فراموش كند كه به جايي يا چيزي تعلق دارد. وقتي كمي ارتفاع مي‌گيريد تمام قوانين و مقرراتي كه مردم بر روي زمين براي همديگر گذاشته‌اند به پايان ميرسد. چرا كه خيلي از اين قوانين زندگي كردن را برايمان خيلي سخت‌تر كرده است. اين حجم از آزاديِ‌عمل لذت را تا مغزِ استخوان‌هاي‌مان تزريق خواهد كرد.
- خود را در مسيرِ زيبايي قرار بده
ساختمان‌هاي كوتاه و بلند بدقواره، دود، انبوهي از ماشين‌ها، كارخانه‌‌هاي بزرگ و بي روح، چهره‌اي خسته و نااميد... بي آنكه شصت‌مان خبر‌دار شود زندگي در چنين منظره سياهي ما را هم سياه و افسرده مي‌كند.
اين همان منظره هولناكي است كه انسان براي بودن در آن بايد وحشت داشته باشد. قتل‌گاهي كه خودش ناخواسته براي روح و جسم خود در تمامِ جهان ساخته است. يكي از دلايلِ افسردگي اكثر آدم‌هاي جهان اين است كه بدون وقفه هر روز شاهدِ اين منظره هستند.
حداقل يك روز در هفته اين منظره را بايد از ديد خود خارج ساخت، بايد به جايي برسيم كه طبيعت حُكم فرمايي مي‌كند و خودمان را در مسيرِ زيبايي قرار دهيم. نكته جالب آنكه نه تنها ديدن طبيعت. بلكه شنيدن آواهاي مرتبط با طبيعت نيز تنش را در افراد كاهش ميدهد.
- سفر به درون طبيعت باعث افزايش خلاقيت مي شود
بسياري از هنرمندان هنگامي كه احساس مي كنند قوه خلاقيت آن ها خشكيده است، زماني را درون طبيعت سپري مي كنند. هم اكنون در ميان فوايد طبيعت گردي و سفر به طبيعت، اين موضوع اثبات شده است كه طبيعت باعث افزايش خلاقيت مي شود.
- قوي كردن ارتباط با دوستان
طبيعت گردي فعاليتي فوق‌العاده براي انجام با دوستان است. قرار گذاشتن براي طبيعت گردي باعث ارتباط بيشتر با دوستان و شادي و خوشحالي جمع ميشود. اشتراك تجربه صعود به قله كوه ها و تپه ها منجر به صميميت بيشتر ميشود.
دوستاني براي شروع تجربه خود پيدا كنيد. اگر از آشنايان خود شخص مناسبي را پيدا نكرديد يا در محل زندگي خود تازه وارد هستيد، طبيعت گردي روشي عالي براي پيدا كردن دوستان جديد است. اگر در ارتباط گيري مشكل داريد در فضاي مجازي جستجو كنيد.
- ترميم توجه
شايد اين يافته‌ها را مرموز بپنداريد، اما در واقع نظريه‌اي علمي پشت آنها قرار دارد: «نظريه ترميم توجه». در اين نظريه آمده است كه محيط‌هاي شهري ما را از احساسات و آرامش تهي مي‌كنند زيرا به اجبار توجه و تمركز ما را روي وظايفي خاص قرار مي‌دهند (مثلا پرهيز از رانندگي تهاجمي) و به شكلي پويا ما را بر آن مي‌دارند كه به اين سو و آن سو توجه كنيم.
اين وظايف درگيركننده آدم را تحليل مي‌برند ولي در طبيعت اثري از آنها نيست. جنگل‌ها، نهرها، رودخانه‌ها، چشمه‌ها، درياچه‌ها و درياها مطالبه اندكي از ما دارند، و با اينكه مدام در حال تغيير و دگرگوني و جلب توجه‌اند، اما فشار فزاينده‌اي بر ذهن ما ايجاد نمي‌كنند.
تفاوت محيط شهري و مناظر طبيعي در نوع فرمان دادن آنها به ذهن ما است. در حالي كه محيط‌هاي شهري مدام ما را با محرك‌هاي مصنوعي بمباران مي‌كنند، مناظر طبيعي به ما مجال فكر كردن و آزادي انديشه مي‌دهند. و اين به فرصتي براي بازيابي ذهن‌هاي خسته و شهرزده ما تبديل ميشود.
درمان سبز
طبيعت درماني كه با نام‌هاي ديگري مانند درمان سبز يا درمان بر مبناي زمين نيز ناميده ميشود، علاوه بر افزايش سلامت جسماني، احياكننده روح و روان است و تاثير فوقالعادهاي در بهبود خلق و خو، كاهش اضطراب، استرس و افسردگي دارد.
با وجود پتانسيل بالاي طبيعت در درمان بيماري‌ها آن طور كه بايسته است از آن بهره گيري نشده است. انسان موجودي مستقل از طبيعت نيست، بلكه جزئي جدا نشدني از آن است. او براي رشد و پرورش به طبيعت نياز دارد.
با توجه به اهميت اين امر، شاخه‌اي علمي نام طبيعت درماني يا اكو درماني وجود دارد كه به مزاياي اين روش مي‌پردازد. در اين نسخه فرد مورد نظر بايد هر روز زماني را به پياده روي و گردش در طبيعت و زير نور ملايم خورشيد اختصاص دهد.
مطالعات محققان دانشگاه ا******** انگليس نشان ميدهد نسخه طبيعت، افسردگي را تا ۷۱ درصد كاهش ميدهد. اين روش به ويژه براي درمان اختلالات خلقي فصلي موثر است. علاوه بر طبيعت گردي و پياده روي، انجام اموري مانند باغباني نيز همين تاثير مثبت را دارد.
محققان مركز پزشكي بالتيمور از اين روش براي رفع خستگي ناشي از درمان در نجات‌يافتگان سرطان سينه استفاده مي كنند. در برخي مراكز اين روش بخشي از درمان است و اثرات فوقالعادهاي را برجا گذاشته است.
چطور طبيعت‌گردي را در برنامه‌ي خود بگنجانيم ؟
با توجه بيشتر به طبيعت و مشخص شدن اهميت آن براي جوامع امروزي، بايد دقيق تر به اين مساله نگاه كرد. اگر به دنبال آن هستيد كه سلامت فيزيكي و رواني خود را ارتقا دهيد، لازم است زماني را در محيط هاي طبيعي بگذرانيد.
نيازي نيست براي زندگي به طبيعت نقل مكان كنيم چون براي بسياري از ما غيرممكن است، اما اين كار مي تواند به شكل استفاده از يك برنامه طبيعت گردي در آخر هفته، پياده روي در طبيعت نزديك خانه، بازي در برف، شنا در دريا و يا حتي گردش هفتگي در پارك محل زندگي‌مان باشد.
رفتن به طبيعت در آخرِ هفته‌ها، مثلِ اين مي‌‌ماند كه ذهنِ خودتان را به شارژِ مستقيمِ سوختِ جِت وصل كرده باشيد! يعني به‌طور كُلي باعث ميشود شما براي شروع و ادامه هفته جديد بسيار آماده‌تر باشيد و تصميم هاي بهتري بگيريد.
مطالعه اي كه در سال ۲۰۱۳ انجام شد نشان داد حتي مشاهده تصويري از طبيعت ممكن است به كاهش استرس بيانجامد.به يك گروه از شركت كنندگان در تحقيق به مدت ده دقيقه تصاويري از طبيعت نشان داده شد و به گروه ديگر تصاوير مربوط به ساختمان ها.
نتايج نشان داد كه سيستم اعصاب پاراسمپاتيك(كه موجب آرامش ميشود) در افرادي كه تصاوير مربوط به طبيعت را ديده بودند فعالتر از گروه دوم شده بود. حتي صداهاي ضبط شده از طبيعت نيز تاثير مثبتي بر بهبود فرد بعد از حضور در موقعيت تنش زا دارند